مراحل، مستندات و مدارک پشتیبان قانون دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات - هوای اصفهان

به گزارش هوای اصفهان، چنان که در مقدمه جلد پیشین این کتاب گفته شد، بر اساس سنت رایج در حقوق داخلی کشورها، کشور ما هم از نیمه دوم دهه هفتاد شاهد رواج گفتمانی مبنی بر ضرورت تدوین قانونی خاص برای تأمین آزادی اطلاعات بوده است؛ گفتمانی که خاتمه در تاریخ 1388/5/31 به بار نشست و قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در 23 ماده و 7 تبصره به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید.

تصویب این قانون البته آسان و شتابان نبود؛ از مخالفت هایی که با اصل تصویب آن صورت می گرفت تا سنگ اندازی هایی که در راه اجرایی شدن آن می شد، سال ها طول کشید تا ایران بتواند به حداقل های تقنینی برای تأمین آزادی اطلاعات دست یابد. این کتاب می خواهد، پس از آشنایی با نقد و تحلیل مفاد قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات(جلد اول)، داستان پر فراز و نشیب تصویب این قانون را روایت کند. ثبت تاریخ تحولات قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و سرگذشت آن دست کم از دو جهت سودمند است؛ نخست آنکه نشانه ای از حق شناسی است؛ حق شناسی از آنان که سهمی در به پایان رسیدن این اقدام نیک داشته اند و معمولا در گذر زمان فراموش می شوند.

دیگر آنکه، داستان شکل گیری قوانین از برترین و گویاترین راهنماها برای درک مقصود اصلی واضعان و تفسیر قوانین به هنگام احتیاج است. قانون، با همه احترام و ارزشی که دارد، با الفاظ بی جانی بیان می گردد که در فرایند اجرای خود با نارسایی ها، ابهام ها و نقص های خواسته یا ناخواسته روبه رو می گردد. در چنین زمان هایی تبیین و تفسیر چاره ساز است و مطالعه سیر تصویب یا مشروح مذاکرات نهادهای تصویب کننده می تواند ما را به مقصود اصلی واضعان نزدیک تر کند.

با چنین دیدگاه و انگیزه ای است که آگاهی از سیر تدوین و تصویب قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات نیز ضرورت می یابد. جلد دوم این مجموعه تحت عنوان مراحل، مستندات و مدارک پشتیبان تصویب قانون دسترسی و انتشار آراد اطلاعات، عهده دار انجام این کار پژوهشی است.

موضوع این دو جلد گرچه مکمل یکدیگرند، اما یکی عمومی و دیگری تخصصی است. به همین علت، جداگانه به دست چاپ سپرده شده اند تا هریک به تنهایی بتواند مورد استفاده قرار گیرد. پیش از این نیز کتاب هایی در زمینه حقوق ارتباطات و رسانه ها از نگارنده منتشر شده است که لیست آنها را در انتهای این کتاب خواهید دید.

در بخش سخن ناشر می خوانیم: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با هدف برطرف احتیاجهای پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نزدیک به دو دهه است که با رویکرد مسئله محوری در پی شناخت مسائل حوزه فرهنگ و هنر، شناسایی قابلیت ها و ظرفیت ها و ارائه راهبردها و راهکارهای مناسب برای حل مسائل و نیز توسعه قابلیت ها در راستا تعالی فرهنگی کشور است.

این پژوهشگاه، با سه پژوهشکده فرهنگ، پژوهشکده هنر و پژوهشکده ارتباطات در تعامل و همکاری با صاحب نظران و اندیشمندان حوزه فرهنگ و هنر، ضمن اجرا و نظارت بر طرح های پژوهشی مورد احتیاج، اقدام به برگزاری نشست ها، همایش های علمی، جلسات نقد و مصاحبه و نیز جشنواره پژوهش فرهنگی سال می کند. علاوه بر این، دفتر طرح های ملی پژوهشگاه نیز، به عنوان متولی انجام مطالعات فرهنگی و اجتماعی در سطح ملی، ضمن اجرای نظرسنجی های مورداحتیاج، به اجرای پیمایش های ملی نظیر پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان؛ مصرف کالاهای فرهنگی؛ سواد رسانه ای؛ شرایط فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی جامعه ایران و سنجش سرمایه اجتماعی کشور اقدام می کند.

پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، کوشش دارد تا مجموعه دستاوردهای پژوهشی خود را با هدف تحقق عدالت فرهنگی و دسترسی همه پژوهشگران و سیاستگذاران فرهنگی کشور، منتشر نماید. از این رو انتشارات پژوهشگاه طی مدت فعالیت خود تا به امروز، آثار پژوهشی متعدد و متنوعی را در قالب کتاب، گزارش پژوهش، گزارش نظرسنجی، و گزارش راهبردی منتشر نموده است. پژوهشگاه بعلاوه، انتشار فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات فرهنگ ارتباطات، و نیز چاپ آثار برگزیده جشنواره فرهنگی سال را در کارنامه خود دارد. و ضمن استقبال، تعامل، همکاری و همفکری با استادان، نخبگان و پژوهشگران حوزه فرهنگ، هنر و رسانه، امیدوار است با انتشار دستاوردهای پژوهشی خود بتواند به مرجع پژوهش در حوزه فرهنگ و هنر ایران و نیز پایگاهی برای اندیشمندان و دلسوزان این عرصه تبدیل گردد.

قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1387 با 3 آیین نامه اجرایی و 11 شیوه نامه موضوعی مهم ترین قانون برای تحقق شفافیت موسسات عمومی و دسترسی مردم به اطلاعات آنها محسوب می گردد. جلد اول کتاب حقوق آزادی اطلاعات در ایران که به وسیله محسن اسماعیلی تدوین شده است، به توضیح و تفسیر کابردی قانون دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات می پردازد. در جلد دوم نیز مراحل، مستندات و مدارک پشتیبان تصویب این قانون روایت شده است.

به استناد این اثر، قانون دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات به رغم اهمیت آن و آثاری که می تواند برای گردش آزاد اطلاعات در ایران داشته باشد، مورد توجه - حتی از سوی جامعه خبری- واقع نشده است. کوشش این مجموعه آن است تا ضمن تبیین و تفسیر این قانون، راه را برای مصاحبههای علمی و اصلاح و تکمیل قانون بگشاید.

جلد دوم کتاب دوجلدی حقوق آزادی اطلاعات در ایران که از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده، 335 صفحه دارد و با قیمت 70000 تومان روانه بازار نشر شده است.