ایران؛ رکورددار فرسایش خاک در دنیا ، فراوری دوباره خاک چقدر طول می کشد؟ - هوای اصفهان

به گزارش هوای اصفهان، طبق برآوردها سالانه به طور میانگین 2 میلیارد تن فرسایش خاک در کشور داریم و با سیلاب هایی که بهار سال جاری در بخش هایی از کشور رخ داد، 3 تا 4 میلیارد مترمکعب خاک از دست دادیم. در این میان 3 تا 4 میلیون سال طول می کشد تا خاک ازدست رفته تشکیل گردد.

به گزارش هوای اصفهان به نقل از ایسنا، این مطلب را دبیر کارگروه فرسایش و حفاظت خاک در ستاد توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مطرح نمود و گفت: ایران در زمینه فرسایش خاک رتبه های اول در جهان را دارد.

دکتر منوچهر گرجی، خاک را بزرگ ترین سرمایه در اختیار هر کشور خواند و گفت: خاک در کاهش تنش های آبی و هم در تحصیل و ذخیره سازی آب نقش مهمی دارد و اگر خاک نبود و کره زمین به جای خاک از سنگ پوشیده شده بود، ذخیره سازی آب ممکن نبود و همه آب های دریافتی از بارندگی وارد دریاها و دریاچه ها می شد.

وی با بیان اینکه خاک بزرگ ترین توزیع کننده آب در جهانست، اضافه کرد: آنالیز های جهانی نشان می دهد که رطوبت خاک بیش از 8 برابر رطوبت تمام رودخانه هاست و این رطوبت خاک است که موجب توسعه پوشش های گیاهی و مرتع می گردد. با توجه به این واقعیات حل مشکل آب کشور بدون در نظر دریافت مشکل خاک امکان پذیر نیست.

گرجی با اشاره به تاثیرات فرسایش خاک، با تاکید بر اینکه اگر یک سانتی متر از خاک را از دست بدهیم، صدها سال زمان احتیاج است تا خاک از دست رفته جایگزین گردد، اظهار داشت: خاکی که امروز در دسترس ما قرار گرفته است، میلیون ها سال طول کشیده است تا به این صورت تبدیل گردد و از سوی دیگر کل مساحت ایران 165 میلیون هکتار است که تنها 18.5 میلیون هکتار آن در طول تاریخ کشور تحت کشت دیم و آبی قرار گرفته و این میزان تنها 18 درصد اراضی را شامل می گردد.

• 100 سال از جهان عقبیم

دبیر کارگروه فرسایش و حفاظت خاک در ستاد توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تاکید بر اینکه بیش از 10 هزار نوع خاک در جهان شناسایی شده که هر کدام از آنها مدیریت های جداگانه ای را می طلبد، گفت: مدیریت خاک از مزرعه ای به مزرعه دیگر متفاوت است؛ از این رو اولین گام در مدیریت خاک شناسایی نوع خاک است و این اقدامی است که متاسفانه در کشور هرگز انجام نشده، در حالی که 70 سال گذشته در جهان اقدام به شناسایی خاک شده است.

گرجی با بیان اینکه برای شناسایی خاک به 20 تا 30 سال زمان احتیاج داریم، گفت: ما به این امر در قانون خاک که آن را به تصویب رساندیم، توجه کردیم ولی حتی اگر این قانون از هم اکنون اجرا گردد، 30 سال طول می کشد تا به داده های مورد احتیاج خود در این زمینه دست یابیم. بنابراین ما 100 سال از جهان عقبیم.

این محقق، خاک را موجب سلامت جامعه دانست و گفت: آلودگی های خاک اعم از نفتی، رادیواکتیو، سموم شیمیایی یا مصرف بی رویه کودهای شیمیایی وارد زنجیره غذایی انسان می گردد؛ چراکه گیاه در خاک رشد می نماید و ما از شیر و گوشت دامی مصرف می کنیم که غذای مورد احتیاج خود را از خاک دریافت می نماید. از این رو آلودگی های موجود در خاک وارد زنجیره غذایی انسان خواهد شد و مسائل زیادی را فراهم می نماید.

• دلایل فرسایش خاک

دبیر کارگروه فرسایش خاک در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تغییر اقلیم را یکی از دلایل فرسایش خاک در کشور خواند و اظهار کرد: کشور در شرایط خشکی قرار گرفته است. از این رو پوشش گیاهی کمی داریم و پوشش گیاهی کم، زمینه را برای فرسایش خاک فراهم می نماید.

گرجی، شیب دار بودن کشور را از دیگر علل فرسایش خاک در کشور نام برد و گفت: بیش از 51 درصد از کشور دارای اراضی شیب دار است و شیب، سرعت فرسایش را افزایش می دهد.

این محقق حوزه خاک، روش های مدیریت خاک در کشاورزی، دامداری، منابع طبیعی و جنگل ها و عملیات راه سازی را از دیگر دلایل فرسایش خاک مطرح نمود و اضافه کرد: بر اساس مطالعات محققان آمریکایی در سال 2011 به ازای هر تن فرسایش خاک در آمریکا 28 دلار به این کشور خسارت وارد می گردد و اگر ما 2 میلیارد تن فرسایش را در 28 دلار ضرب کنیم، رقم آن از میزان فروش نفت بیشتر خواهد شد.

• لزوم تغییر الگوی کشت

رئیس انجمن خاک با تاکید بر ضرورت تغییر الگوی کشاورزی برای جلوگیری از فرسایش بیشتر، گفت: برای این منظور در ستاد الگوهایی را تعریف کردیم. این الگوها برای اراضی با شیب 10 درصد است که مطالعات آن در دانشگاه تهران اجرا شده و توانستیم فرسایش را به صفر برسانیم. ضمن آنکه فراوری محصولات دوبرابر شده و هزینه فراوری 50 درصد و سوخت تراکتور تا 80 درصد کاهش یافته است.

گرجی با بیان اینکه این الگو در اراضی به وسعت 80 هکتار که دارای تپه ماهوری بوده اجرایی شده است، گفت: فاز دوم را در استان قزوین در اراضی به وسعت هزار هکتار توسعه دادیم و با یاری ستاد و معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی و معاونت زراعت این وزارتخانه به دنبال این هستیم که این الگو را در 4 استان دیگر در اراضی مردمی پیاده سازی کنیم.

این محقق، افزایش مواد آلی خاک به وسیله دریافت گازکربنیک موجود در هوا و تصفیه آن در خاک و کاهش سوخت تراکتور را از مزایای مهم این الگوی کشت نام برد.

• فرسایش سالانه 36 میلیون تن خاک

• فرسایش خاک در ایران 20 برابر متوسط جهانی است

• فراوری یک سانتی متر خاک، حدود 500 سال طول می کشد

• 8 نکته درباره اهمیت خاک

• فرسایش سالانه 36 میلیون تن خاک

• کردستان؛ رتبه اول فرسایش خاک در کشور